Կարդա Թումանյանի «Լոռեցի Սաքոն» պոեմը։
Գտիր երախ, անձավ, քաջք, շնալիր, համկալ, փարախ բառերի բացատրությունը։
- Երախ- կենդանիների բերան, կլափ
- Անձավ- լեռնային զանգվածի կամ գետնի մեջ գտնվող խոռոչ՝ դատարկ տարածություն՝ արտաքին բացվածքով, քարանձավ,
- Քաջք- բարի կամ չար առասպելական ոգի, դև
- Շնալիր- ալյուրի տականք, որ շաղախում ու թխում են շների համար
- Համկալ- եզների փոխանակությամբ վար անելու ընկերակից, փոխնակ
- Փարախ- ոչխարների հանգստանալու տեղ
Գտիր հատվածներ, որտեղ երևում է, որ Սաքոն ուժեղ է ֆիզիկապես
Աժդահա Սաքոն ընչի՞ց է վախում։
Հապա մի նայի՛ր հըսկա հասակին,
Ո՜նց է մեկնըվել։ Ասես ահագին
Կաղնըքի լինի անտառում ընկած։
Իսկ եթե տեղից վեր կացավ հանկարծ,
Գըլուխը մեխած մահակը ձեռին՝
Ձեն տարավ, կանչեց զալում շըներին
Ու բիրտ, վայրենի կանգնեց, ինչպես սար,
Էնժամ կիմանաս, թե ընչի համար
Թե՛ գող, թե՛ գազան, հենց դատարկ վախից,
Հեռու են փախչում նըրա փարախից։
Գտիր հատվածներ, որտեղ երևում է, որ Sաքոն իր մենակությունից դժգոհ է
Բայց խուլ ու խավար օդում էս գիշեր
Մենակ է Սաքոն ու չունի ընկեր։
Գտիր այն հատվածները, որտեղ խոսվում է զրույց-առասպելների մասին, ներկայացրու դրանցում եղած նկարագրությունները։
Բուխարու կողքին լուռ թինկը տըված
Մըտածում է նա․․․ ու մին էլ հանկարծ,
Որտեղից որտեղ, էն ձորի միջին
Միտն եկան տատի զըրույցները հին․․․
Միտն եկան ու մեր Սաքոն ակամա
Սկսավ մըտածել չարքերի վըրա,
Թե ինչպես ուրախ խըմբով միասին,
Ծուռը ոտներով գիշերվան կիսին,
Թուրքերի կանանց կերպարանք առած,
Երևում են միշտ միայնակ մարդկանց․․․
Կամ ինչպես քաջքերն այրերի մըթնից,
Երբ նայում է մարդ քարափի գըլխից
Կամ թե ուշացած անցնում է ձորով,
Խաբում են, կանչում ծանոթ ձայներով,
Ու մարդկանց նըման խընջույք են սարքում,
Զուռնա են ածում, թըմբուկ են զարկում․․․
Ու տատի խոսքերն անցյալի հեռվից
Ուրվաձայն, երկչոտ հընչեցին նորից.
― Կասեն՝ Սաքո՛, մեզ մոտ արի,
Արի՛ մեզ մոտ հարսանիք.
Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի,
Սիրուն ջահել հարսն-աղջիկ։
Ինձ մոտ արի՝ ձվածեղ անեմ․․․
Ինձ մոտ արի՝ բըլիթ տամ․․․
Ես քո հոքիրն․․․ ես քո նանն եմ․․․
Ես էլ ազիզ բարեկամ․․․
Սաքո՜, Սաքո՜, մեզ մոտ արի,
Էս աղջիկը, տե՜ս ինչ լավն ա․․․
Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի,
Տարա-նի-նա՜․․․ տարա-նա-նա՜՜․․․
Հիշիր ուրիշ առասպելներ, որտեղ կնոջ կերպարով ոգիները մոլորեցնում են մրդկանց ու կործանում։
Տրվածներից ո՞րն էր, ըստ քեզ, Սաքոյի կործանման պատճառը.
Ա) Սաքոյին չարքերը խենթացրին. չարքերը միշտ էլ կործանում են մենակ մարդկանց.
Բ) Սաքոն վախենում էր այն ամենից. ինչ տատը իրեն պատմել էր.
Գ) Սաքոն ֆիզիկապես ուժեղ էր. բայց հոգեպես թույլ էր այդ պահին, դրա համար էլ չար մտքերի համար խոցելի էր:
Հիմնավորիր պատասխանդ.
Ամբոխի և հասարակության մեջ Սաքոն ուժեղ էր, բայց իրական ուժը արտահայտվում է ամբոխից դուրս, մենակության մեջ, հակառակ դեպքում դու չես կարող ուժեղ համարվե: Ըստ իս Սաքոյի կործանման պատճառը իր ներքին անկայուն և թույլ վիճակն էր: Թույլ մարդկնց միշտ էլ հեշտ է իրենց ճանապարհից շեղել, որովհետև հիմնականում նրանք էլ չգիտեն, թե ուր են գնում կամ առհասարակ ինչու՞: Կան մարդիկ, ովքեր մենակ մնալով խենթանում են, անում այնպիսի բաներ, որոնց առողջ մարդը ընդունակ չէ: Հենց մենակությունը Սաքոյին այդ խղճուկ դրության մեջ դրեց, նրան այդքան փոքրացրեց, ու այստեղ նրան չօգնեցին ո՛չ իր ուժը, ոչ էլ աժդահա մարմինը:
Շարադրանք գրիր չարքերի և մեր՝ դրանց նկատմամբ պաշտպանված կամ անպաշտպան լինելու մասին։
Ապրում ենք այնպիսի դարում, որտեղ ամեն վայրկյան որևէ բան է փոխվում, իսկ տեղեկատվական դաշտերը չափից դուրս շատ են, տրվող տեղեկատվությունը անվերահսկելի, ու բացասական, թե դրական տեղեկություն կստանանք, չենք կարող ասել: Մարդը ոչինչից պաշտպանված չէ, ու չենք կարող ասել, թե հաջորդ վայրկյանին ի՞նչ կարող է պատահել: Պետք է կարողանանք ինքներս մեզ վերահսկել: Թե ինչ ենք նայում, կարդում, լսում կամ ուղղակի ինչպիսի մարդկանց հետ ենք շբվում: Թվածներս այնքանով են փոխկապակցված չարքերի հետ, որ առօրյայում, եթե չվերահսկենք այն ինչ լսում ենք, ու կարդում մենք կամա, թե ակամա կդառնանք բացսականի, չարքերի զոհը:
Կարդա նաև Էդգար Ալան Պոյի «Ագռավը» բանաստեղծությունը։ Համեմատիր՝
Ոգիները երբ են հայտնվում ստեղծագործություններից յուրաքանչյուրում.
Էսպես ասած չար ոգիները երկու ստեղծագործությունների մեջ հայտնվում են հենց այն ժամանակ, երբ հերոները մտավոր անօգնական են, թույլ: Էդգար Ալան-ի ստեղծագործության մեջ հերոսին թուլացրել էր Լինորի կորուստը, իսկ Սաքոյին միայնությունը:
Ինչպե՞ս են վերաբրվում դրանց հերոսներից յուրաքանչյուրը։–
Ագռավը բանաստեղծության հերոսը սկզբում փորձեց քշել ագռավին, բայց հասկանալով, որ դա իր մոտ չի ստացվի, համակերպվում է նրա գոյության հետ, իսկ Սաքոն վախենում ու փախուստի է դիմում;
Ոգիներից՝ կերպարների տարբեր կերպ ազդվելը պատճառաբանիր։
Սաքոյին խելագարության հասցրեցին տատի պատմությունները, քանի-որ նա դրանք հիշելով ու խորանալով դրանց մեջ անկառավարելի դարձավ, թե՛ իր քայլերում, թե՛ մտքի հանդեպ: Իսկ մյուս ստեղծագործության մեջ հերոսը այդպես էլ չհասկանալով, թե ագռավը իրենից ի՞նչ է ներկայացնում, վտա՞նգ, թե ոչինչ, փորձեց ուղղակի համակերպվել իր գոյության ու ներկայության հետ:
Տեղեկություններ գտիր սարսափի ժանրի մասին, ըստ քեզ՝ ինչն է այդ ժանրում գրավում մարդկանց (ում որ գրավում է)
Սարսափ՝ ֆանտաստիկ գեղարվեստական գրականության ժանր, որը նախատեսված է ընթերցողներին վախեցնելու, զզվանք առաջացնելու, զարմացնելու համար, ստիպելով նրանց զգալ վախ ու սարսափ։ Գրականության պատմաբան Ջոն Էնթոնի Կուդդոնը սահմանել է սարսափ ֆիլմը որպես` «Փոփոխական ծավալով գեղարվեստական արձակի տեսակ, ինչը ապշեցնում, կամ անգամ վախեցնում է ընթերցողին, կամ գուցե ստիպում է զգալ ցնցում ու զզվանք»։ Դա ծայրահեղ սարսափելի միջավայր է ստեղծում։ Սարսափը հաճախ գերբնական է, սակայն կարող է լինել ոչ գերբնական։ Հաճախ սարսափ գեղարվեստական երկի կենտրոնական սպառնալիքը կարող է մեկնաբանվել որպես՝ հասարակության ամենամեծ վախերի մետաֆոր։
Իրականում կարծում եմ երբեք լիովին չեմ հասկանա այն մարդկանց ովքեր սիրում եմ նման ժանրի ֆիլմեր դիտել, գրքեր կարդալ և առհասարակ ամենը կապված սարսափի հետ: Ըստ իս այս ժանրի ֆիլմ դիտելը դիտորդին չի կարող հաճույք պատճառել, որովհետև այդ դաժան և արյունոտ տեսարաններից հետո մարդու նյարդային համակարգն ու ներաշխարհը խախտվում է, լցվում վատ ու բացասական մտքերով:
Շարադրանք գրիր՝ «Վախերն ու անհատականությունը» թեմայով։
Մարդ: Անհատականություն: Մեծ աշխարհ, որը լեցուն է մեծ քանակի վախեր առաջացնող հանգամանքներով: Վախ ասելով պարտադիր չէ հասկանալ որևէ գլոբալ կամ սարսափելի բան, վախերը, ինչպես նաև անհատականությունները շատ են ու տարբեր: Մենք չպետք է թողնենք, որ մեր միտքը կառավարի մեզ, որովհետև վախերը հենց մտքից են սկիզբ առնում: Եթե կա վախ, ապա կա սկզբնաղբյուր, որը պետք է գտնել ու աշխատել այն վերացնելու ուղղությամբ: Վախը բնական երևույթ է, մարդիկ ունեն տարբեր վախեր, բայց գալիս է պահ, որ վախը դառնում է վտանգավոր, թե անձի, թե անձի կյանքի համար: Պետք է կարողանանք մեզ ճիշտ դրսևորել, գրագետ տանել վախը, ու դրանից ազատվելու ելքեր փնտրել, որովհետև, եթե այն ինչ որ տեղ է սկիզբ է առել, վերջ էլ հաստատ կգտնվի:
Սահյանի 
Լիդիյա Կամենդատյան 